کتاب تجارب ایران در استفاده از تسهیلات فنی و مالی بانک جهانی

کتاب تجارب ایران در استفاده از تسهیلات فنی و مالی بانک جهانی

 

مولف: حمیدرضا کمالان - حسین تقی پور منصور

تعداد صفحات: 92

قطع: رقعی

نوبت چاپ: اول

سال چاپ: 1393

«بزرگترین چالش برای بشریت، فقر در دنیای غنی است»

برای مطالعه چکیده و مقدمه به فروشگاه اینترنتی کتاب مراجعه نمایید.

دانلود یا خرید اینترنتی کتاب های مشابه 

بانک جهانی مهمترین سازمان مالی بین‌المللی است که در خصوص تأمین و توسعه اقتصادی ممالک در حال رشد جهان فعالیت دارد. این بانک در ژوئیه 1944 میلادی در کنفرانس شهر «برتون وودز» ایالت نیوهمشایر آمریکا تأسیس گردید. اساسنامه بانک جهانی به 44 کشور شرکت کننده در کنفرانس ارائه شد که ایران نیز یکی از 44 کشور شرکت کننده در کنفرانس بود. و در 27 دسامبر 1945 نمایندگان 28 کشور در واشنگتن آن را امضاء و به مورد اجرا گذاشتند و پس از آن به تدریج همه ممالکی که در کنفرانس «برتون وودز» شرکت داشتند، (به استثنای اتحاد جماهیر شوروی سابق) عضویت بانک را پذیرفتند. بانک جهانی از 25 ژوئیه سال 1946 رسماً فعالیت خود را آغاز کرد و نخستین وام‌های خود را در سال 1947 به منظور بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ جهانی دوم به کشورهای اروپایی اعطاء نمود.
بانک جهانی یک «بانک» به معنی معمولی کلمه نیست، بلکه یعنی از نهادهای ویژه کار سازمان ملل متحد بوده و مرکب از 184 کشور عضو است. این کشورها مشترکاً در مورد چگونگی تأمین وجه برای موسسه و چگونگی خرج شدن پول آن، مسئول می‌باشند. بانک جهانی همراه با جامعه توسعه که تلاش‌هایشان معطوف به دستیابی اهداف توسعه هزاره است، مورد تأکید کشورهای عضو سازمان ملل در سال 2000 قرار گرفته و اهداف‌های سازمان‌ها متوجه کاهش قابل ملاحظه فقر می‌باشد.
حدود 10500 کارشناس از کشورهای مختلف جهان (195 کشور) در مقر سازمان بانک جهانی در واشنگتن دی سی یا در دفاتر این سازمان در 109 کشور مشغول به فعالیت می‌باشد.
سیر تکوینی بانک جهانی
بانک جهانی یکی از سازمان‌های فعال و گسترده بین المللی است که از نظر تشکیلاتی، در زیر مجموعه کمیسیون اقتصادی- اجتماعی سازمان ملل متحد قرار داشته و از جمله سازمان‌های تخصصی این کمیسیون محسوب می‌گردد.
بانک جهانی در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم (1944) و به منظور بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ در اروپا در قلب سازمانی صندوق بین‌المللی ترمیم و توسعه (IBRD) متولد گردید. در سال 1964 واشنگتن به‌عنوان مقر دائمی این بانک انتخاب شد و اولین اقدام بانک در همان سال اعطای وامی به مبلغ 250 میلیون دلار به فرانسه بود.
دامنه فعالیت بانک جهانی به سرعت گسترش یافت و حوزه عمل آن در بازسازی اروپا مبدل به کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه و عقب مانده شده است و اولین وام آسیایی این بانک نیز به مبلغ 34 میلیون دلار در سال 1949 به هندوستان اعطا شد دولت ایران نیز در دسامبر سال 1945 مطابق با سال 1324 به عضویت بانک جهانی درآمده و هم‌اکنون نیز یکی از سهامداران آن می‌باشد.
همانطوری که گفته شد بانک جهانی دارای 184 کشور عضو است و امروزه در بیش از 100 کشور جهان فعالیت دارد و بزرگترین سازمان بین‌المللی تأمین کننده وام و خدمات مشاوره‌ای به کشورهای در حال توسعه و عقب مانده می‌باشد.
از دیدگاه کلان اقتصادی، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی را می‌توان نهادهایی مکمل، در بستر اقتصادی و تجارت جهانی، نظارت و هدایت جریان‌های تجاری بین‌المللی را عهده‌دار است و بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نظارت و هدایت جریان‌های مالی و پولی را در اقتصاد جهانی به‌عهده دارند.
البته بانک جهانی در فعالیت‌های جاری خود، کاملاً بر اساس معیارهای اقتصادی و بانکی عمل می‌کند و در منشور آن سریحاً هر نوع مداخله و شرط‌گذاری سیاسی و غیره ممنوع شده است.
سال‌های طلایی رشد و گسترش بانک جهانی از اواخر دهه 1960 تا اوایل دهه 1980 بود، ریاست بانک در این دوره بر عهده مک نامارا بود، حجم وام‌های سالیانه این بانک از یک میلیارد دلار به 13 میلیارد دلار رسید. شمار کارکنان آن چهار برابر و بودجه هزینه‌های اداری سه و نیم برابر شد. مک نامارا به حکم آقای اوزی رتبرگ خزانه‌‌دار وقت امریکا، موفق می‌شود از بازارهای مختلف، سرمایه نزدیک به 100 میلیارد دلار وام بگیرد. در زمان ریاست مک نامارا، نظریه غالب در بانک جهانی، نظریه رشد بود. بر اساس این نظریه، رشد اقتصادی برابر با پیشرفت بود که سپس توسعه و سرانجام به خوشبختی برای همگان می‌رسید.
در سال 1973، نخستین موج‌های مخالف با این نظریه توسط نظریه پردازان کلوب رم با مضمون «رشد بی‌ حد سیاره را نابود می‌کند» پدیدار شد. پس از این بانک جهانی با بهره‌گیری از این نظرات تلاش خود را برای توسعه تلفیقی به کار بست. به عبارت دیگر، از اواسط دهه هفتاد، سیاست‌های بانک جهانی تنها رشد تولید ناخالص داخلی یک کشور را در نظر نداشت. بلکه نتایج این رشد را در رابطه با دیگر بخش‌های اقتصادی جامعه نیز مورد بررسی قرار می‌داد.
از اواخر دهه هفتاد مجدداً موجی از مخالفت‌ها و انتقادات نظری نسبت به سیاست‌های بانک جهانی آغاز شد که از آن جمله گزارش‌های پژوهشگرانی بود که ریاست آنان را گروه هارلم برانتلند و سپس ویلی برانت به عهده داشتند. این انتقادها متوجه جنبه اقتصادی صرف سیاست‌های بانک جهانی می‌شد و خواستار توجه بانک جهانی به شاخص‌های غیر اقتصادی مانند آموزش و پرورش، بهداشت، احترام به حقوق فردی و بشر بود و از بانک انتقاد می‌کرد که به این شاخص‌ها توجه نمی‌کند. بانک جهانی در دهه هشتاد، بار دیگر به این انتقادات واکنش نشان داد و با تجدید نظر در سیاست‌های خود نظر به نیاز به توسعه انسانی را ارئه داد. از اواخر دهه هشتاد، مرحله جدیدی از اعتراض به سایست‌های بانک جهانی پدیدار شد. جنبش سبزها که به تدریج رشد و توسعه می‌یافت. تأثیرش را در همه اروپا و امریکا گسترش داد. سبزها معتقد بودند که نباید تنها به نشانه‌های مرسوم توجه کرد، یا حتی شاخص‌های توسعه انسانی را مدنظر داشت. بلکه باید اثرات مداخله توسعه را در دراز مدت و در محیط زیست پیش بینی کرد. اثرات جنبش سبزها موجب شد تا نظریه پردازان بانک جهانی نیز با تجدید نظر در سیاست‌های قبلی خود که مبتنی بر توسعه انسانی بود نظریه توسعه پایدار را مبنای سیاست‌گذاری‌های خود در دهه 90 قرار دهند.
آنچه امروز می‌توان به‌عنوان مبنای تفکر حاکم بر بانک جهانی عنوان کرد، ریشه در حقوق فردی و به رسمیت شناختن حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مالی جهان سوم دارد که از جمله دستاوردهای طول دهه 90 و به ویژه در سال‌های پس از کنفرانس جهانی سال 1993 در شهر وین و درباره حقوق فرد است که گروهی از کشورهای جهان سوم توانستند علی رغم تمایل امریکا و برخی از کشورهای اروپایی، به رسمیت شناختن حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را تحمیل کنند. شالوده این تفکر به آن است که یک فرد بی سواد اصولاً نسبت به مسایلی مانند آزادی مطبوعات و... کاملاً بی اعتنا می‌باشد و پیش از توجه به حقوق مدنی و سیاسی و به طور کلی حقوق دموکراتیک مرسوم، واجب است حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را رعایت کند.
امروزه به نظر می‌رسد این تفکر مورد پذیرش و عملکرد بانک جهانی قرار داشته و از همین رو نیز شعار گویای زیر در سالنامه‌های اصلی بانک جهانی و از سال 2001 به بعد به چشم می‌خورد:
«بزرگترین چالش برای بشریت، فقر در دنیای غنی است»

 

فهرست مطالب

تاریخچه همکاری ایران و بانک جهانی 1
چرایی بررسی وضعیت پروژه‌های بانک جهانی در ایران 2
نگاهی بر مالکیت و نحوه اداره بانک جهانی 8
بیانیه رسالت بانک جهانی 8
نقش، اهداف و نحوه ارائه تسهیلات وام 9
کمک‌های بانک جهانی 13
سیستم فعالیت بانک جهانی در ایران و جهان 22
ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌های تدارکات بانک جهانی 28
نقش عوامل در روند تدارکات 38
متن یادداشت تفاهم در ارتباط با خرید کالا و استخدام پیمانکاران بین ایران و بانک جهانی 39
ویژگی‌های سیستم تدارکات بخش عمومی (دولتی) در ایران 46
بررسی مدیریتی پروژه‌های بانک جهانی در ایران 49
مقایسه پروژه‌های بانک جهانی در ایران، چین، بنگلادش، کلمبیا و ترکیه 52
شناسایی عوامل موثر در عدم جذب مناسب وام‌های تخصیص داده شده از سوی بانک جهانی 54
راه کارهای فائق آمدن بر مشکلات و موانع جذب وام‌های تخصیص یافته از سوی بانک جهانی 60
سخن موجز 64
پیوست 69
منابع 75

برای دریافت رایگان فایل کتاب به فروشگاه اینترنتی کتاب مراجعه نمایید